Achtergrond informatie Italiaanse Stillevens

De aanleiding voor het ontstaan van mijn serie schilderijen en aquarellen getiteld Italiaans stilleven begon met een artikel van Michaël Zeeman (Kijk maar, eet maar. Volkskrant 4 september 2003). In dit artikel bespreekt Zeeman het schilderij “Bloemen, fruit met druiven plukkende vrouw” van Carlo Maratta en Christian Berentz uit 1696.

In Kijk maar, eet maar toont Zeeman aan dat dit schilderij veel complexer is, dan dat het op het eerste gezicht lijkt. Maar meer nog dan het betoog van Zeeman, was het de foto van het besproken schilderij die mij intrigeerde. Door het geringe aantal pixels van de afbeelding en het krantenpapier waarop de foto was afgedrukt, “verdween” voor mijn gevoel de inhoud en bleef er een abstracte compositie over. Wat ik zag was grijzig en korrelig, wat in contrast leek met de beschrijving van het schilderij in de tekst. Voor mij bleef er genoeg te raden over,waardoor ik geïnspireerd raakte. Deze krantenfoto werd voor mij de belangrijkste aanleiding voor een eigen schilderij. Een

werk waarbij vooral de kleur en compositie van belang was.

Al schilderend ontdekte ik, dat één schilderij niet voldoende was om de essentie weer te geven, van wat ik in de afbeelding meende te zien. Er leken meer interpretaties mogelijk. Interpretaties die ik vervolgens heb uitgewerkt in een serie schilderijen en aquarellen.

Toch had ik nog niet alles kunnen ontdekken, wat er achter deze ene reproductie schuil ging. Maar inmiddels was het krantenknipsel door gebruik versleten en met verf bevlekt geraakt. Daarom heb ik, zij het mondjesmaat, naar afbeeldingen van het origineel op internet gezocht. Ook kwam ik erachter dat het schilderij veel groter was (250 x 175 cm) dan mijn gevoelsmatig gekozen ideale formaat van 150 x 115 cm. Maar het echte werk, het originele schilderij, liet ik bewust buiten beschouwing. Ik wilde namelijk de ruimte voor eigen interpretatie openhouden. Zo is er uiteindelijk een veelomvattende en langzaam groeiende serie olieverf schilderijen en aquarellen ontstaan.

Het bleek dat in mijn interpretaties structureel de vormen en kleuren het meest van belang waren en niet zozeer wat er feitelijk te zien was op het schilderij; een appel, een vrouw, bloemen, een ruïne. Iets vergelijkbaars had ook Michaël Zeeman in zijn artikel over het origineel opgemerkt. “Een dergelijke autonomie van kleuren en vormen ” zo constateerde hij: “staat in schril contrast met andere schilderijen uit die tijd.”

In zijn artikel stelt hij verder dat, in de periode waarin dit schilderij werd vervaardigd, er een duidelijk cultuurverschil bestond tussen de schilderkunst van Noordwest-Europa en die van Zuid-Europa. Dit betrof niet alleen de manier waarop de voorstelling werd geschilderd, maar ook het mentaliteitsverschil waarmee gewerkt werd: “De één gedenkt het leven, de ander de ernst”.

Het bewuste schilderij hangt in het Museo Di Capodimonte in Napels. Voor het vervolg van het project zal ik naar Napels moeten afreizen en daar het origineel bestuderen. Wordt hopelijk vervolgt...